“Kuraklık nedeniyle arı kolonilerinde kayıp yüzde 40’lara yaklaştı”

Son yılların en kurak devirlerinden birinin yaşandığı Türkiye’de, ocak ayı ortasında mevsim normallerinin üzerinde sıcaklıklar kaydediliyor. Ülkenin birçok bölgesindeki göletle barajlarda su düzeyleri azalmaya başlarken, mevsim normallerinin üzerindeki sıcaklık ve kuraklık nedeniyle arıcılık faaliyetlerinde de olumsuzluk görülüyor.

ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Harun Baytekin, kuraklık ve sıcak havanın arı nüfusunda düşüşe neden olduğunu, bahar kurallarının erken oluşmasıyla arı kolonisi kayıplarının olacağına dikkat çekti.

‘KOLONİ NÜFUSUNDA ÇÖKÜŞ YAŞADIK’

İklim değerlendirmelerine nazaran son 15 yılda Marmara Bölgesi’nin güneyinde 7 kere kuraklık yaşadığını vurgulayan Prof. Dr. Baytekin, “Bu sene 8’incisini yaşıyoruz. 2021 sonbaharı kurak geçmişti. Geçtiğimiz yaz ortalarına yanlışsız yağan yağışlar, bu kuraklığın tesirini bir derece bitkisel üretimde azalttı. Fakat arılar için çok yararı olmadı. Zira ılıman geçen kış kuralları, kurak geçen sonbahar ve ilkbaharda gelişmeyen çiçekli bitkiler, kâfi nektar ve polen veremeyince arılar, bahara çıktığı üzere kaldı. Bu nedenle de yaz ortasına gerçek da önemli bir koloni nüfusunda çöküş yaşadık. Çoğaltmak için oluşturduğumuz yeni kolonilerin ise çabucak hemen hepsi yaz sonuna hakikat ölmeye başladı. 100 kovanı olan 60 kovana kadar düşerek kışa girdi. 2022 yılı sonbaharı da çok kurak geçti. Ağustos sonunda yağan yağmurlardan sonra aralık ayının 10-15’ine kadar rastgele bir yağış kaydedilmedi. Çeşmeler kurudu, göl ve göletlerde neredeyse su kalmadı. Bu yıl da kuraklığın önemli biçimde ziyanlarını göreceğiz üzere görünüyor” diye konuştu.

‘VERİM DÜŞMEYE BAŞLADI’

Kritik periyotlarda yapılan beslemelerle arıları ayakta tuttuklarını anlatan Prof. Dr. Baytekin, “Yeterli bal randımanı manasında düşündüğümüz vakit geçmiş yıllardaki performanstan çok uzaktayız. Çanakkale’de arı kolonisi kayıpları yüzde 40’lara yaklaştı. Türkiye kovan varlığı açısından sahiden çok güçlü. 8 milyonun üzerinde koloni varlığımız var. Lakin performansa baktığımız vakit bal randımanı istikametinden dünya ortalamasının altındayız. Çağdaş kovanlarla arıcılık yapıyoruz ancak flora desteklemiyor. Floranın desteklememesi de direkt doğruya yağışa, kuraklığa bağlı. Kurak geçen yıllarda çiçekli bitkiler, kâfi polen ve nektar veremeyince arılar da beslenemiyor. Kritik devirlerde arılara besleme yapmak zorunda kalıyoruz. Arıcılığın maliyetleri de artmaya başlarken, buna karşılık aldığımız randıman de düşmeye başladı” dedi.

‘KOVAN KAPATMAYA BAŞLADIK’

Kuraklığın arılardaki tesirine değinen Prof. Dr. Baytekin, şunları kaydetti:

* Kuraklıkla birlikte ılıman geçen kışlar da arı nüfusunu, koloni varlığını direkt doğruya etkiliyor. Yavaş yavaş kovan kapatmaya başladık. Arılar, sonbaharda yavruyu erken kesti. Polen kaynakları azalınca erken güze girmek zorunda kaldı lakin yaz bitmedi, kış gelmedi.

* Bu nedenle de arılar daima etrafta bir şeyler aramak için çıkış yaptı. Bunun sonucunda ömürleri kısaldı. Münasebetiyle 8 çıta arıyla başladığımız kovanlar, şu an 6 çıtaya düşmüş durumda. 2-3 çıta arıyla kışa girdiğimiz kovanlarda şu an 1 çıta arı bulunuyor ve hiç yavru yok.

* Kimi arıcılarımız bu periyotta besleme yapmaya başladı. Zira daima uçan arılar güç sarfetti. Enerjiyi kovan içi stoklardan karşıladı. Arı, kış salkımı oluşturmadı. Münasebetiyle besleme yapanlarda da risk oluşmaya başladı. Önümüzdeki günlerde şayet arılar yavruya yatar, akabinde soğuklar gelirse bu kez ‘yavru çürüğü’ sıkıntıları ortaya çıkacak, koloni kayıpları daha da artacak. Bu nedenle 45 günlük hava durumlarını gözden geçirmek ve ona nazaran besleme yapmakta fayda var. Şayet kovan içerisinde stok bal varsa besleme yapmanın bir gereği yok.

* Geçtiğimiz yıla emsal bir yıl yaşıyoruz. Kış ılıman geçiyor, arı daima çalışmaya uğraş ediyor, kovan dışına çıkıyor, salkım oluşturamıyor. Münasebetiyle ana arı diyapoza giremiyor. Daima etkin kalıp, diyapoza girmeyen ana arıların önümüzdeki baharda yumurta performansı düşecek. Arıların bu biçimde bahara güçlü çıkması neredeyse imkansız. Eğer bahar şartları erken oluşursa cemreler düşmeden evvel çiçekler açmaya başlarsa koloni kayıpları daha da yükselecek demektir.”

Arıcılığın değişen iklim kurallarından etkilendiğini belirten Çanakkale Arı Yetiştiricileri Birliği Lideri Cahit İleri de, “Kışın arılarımız dışarı çıkıp gezinebiliyor. Gezdikçe de kovandaki stoklarını tüketiyorlar. Kovanda stokları tüketen arılar mevtle burun buruna geliyor. Arıcıların özelikle bu devirde arıları besinsiz bırakmamaları gerekiyor. Stokları tüketen arılarını besin desteğiyle yaşatmaları gerekiyor. Yoksa bu hoş havalar, arıların kış stoklarını tüketip, kış ayından çıkamamasına neden olacak. Tabiatın canlılığı arıcılıkla paralel gidiyor. Yağışların olmaması bizi direkt etkiliyor” diye konuştu.  (DHA)